26 Ağustos 2016 Cuma

Az Bilinenler - 1:



Bergama Kent Dağı’ndaki tiyatro antik kentin ilk tiyatrosudur. Dağın batı yamacında, yaz aylarında bile çok sert esen rüzgârlardan korunmak amaçlı yapılmış olmalı.

Boş bir alana değil de bir dağın yamacına yapıldığı için, seyirci bölümü(cavea) mecburen yamacın şekline uydurulmuş, teknik nedenlerle çok geniş tutulmamıştır. Oturma planında ve orkestra bölümünde bazı düzensizlikler bundandır.

Tiyatronun altında 15m eninde, 250m uzunluğunda, şarap ve tiyatro tanrısı Dionysos’a ait tapınak kalıntısı ile biten bir teras vardır.

Tiyatro, tapınak ve teras bir bütündür. Teras tiyatronun zorlu girişlerini rahatlatmak, özellikle de geçici sahne kurabilmek amacıyla yapılmıştır.

Tiyatro sahnesi 3 yapı dönemi geçirmiştir. Büyük ihtimalle ilki şehri en görkemli haline getiren II.Eumenes dönemi (MÖ197-159), sonra Geç Helenistik ve Erken Roma dönemleri.

10.000 kişilik bu tiyatro arazi konumu nedeniyle Anadolu’daki en dik tiyatrodur. Sıraları mermer değil andesit-tüftür. Bazı sıralar isim yazılarak işaretlenmiştir. Büyük ihtimalle Roma döneminde tiyatroya 2 şeref locası eklenmiştir. 

Aşağıdaki terasta sabit olmayan bir sahne binası bulunduğunu hayal edin. Helenistik Çağ mimarlığı fenomenidir. Doğal konum nedeniyle ve sahnesiz tiyatro olamayacağı, sabit bir taş bina da terası bozacağı için oyunlar oynandığı sürece malzemesi tiyatro terasının galerilerinde depolanan ahşap bir sahne binası kurulurdu.

Terasta bazı oyuklar vardır, bunlara ahşap direkler yerleştirilirdi. Oyun oynanmadığı zamanlarda ise bu dört köşe yuvalara kapak olarak bir taş plaka konur ve teras düzleştirilirdi. Dionysos tapınağının önünü kesmemek de önemli. İlk dönemi çok sade, 2. dönemi ise çok gösterişli olmalı sahne binasının. Eğreti binalar hayal etmeyin, sanatçılar muhteşem şeyler çıkartıyorlarmış.

Bu sahne kurup kaldırma durumu tiyatro oyunları aşağı kentteki imparatorluk tiyatrosunda oynanmaya başlayana kadar sürmüştür.