İki Yalnız Örnek Köy (2)

Dara…

Tarihi İpek yolunun Nusaybin – Kızıltepe hattı üzerinde, Batı, Güney ve Kuzey’deki limanlara açılan yolların kesiştiği noktada bulunan bir köy.

Son yıllarda Mardin’in yıldızı parladıkça, Mardin’in bir köyü olan Dara da bundan nasibini aldı. Hakkıydı da… Son derece önemli bir geçmişi, tarihi vardı. Kuzey Mezopotamya’nın en önemli askeri garnizonlarından biriydi Bizans döneminde. Tarihi daha da eskilere gidiyordu.

Dara’yı daha da parlatmak için “Güneydoğu’nun Efes’i” yakıştırmasını yapmaya başladılar. Bu haliyle biraz abartılı bir yakıştırmaydı ama Dara, Mardin turlarının da mutlaka bir parçası olmalıydı.

***

OPET burada Örnek Köy projesini uyguladı. Opet bu projeyi bakın şöyle anlatıyor:

“Örnek Köy” olarak seçilen Mardin’de, Dara Harabeleri yakınındaki Dara Köyü’nde Temiz Tuvalet ve hijyen eğitimleri ile ağaçlandırma çalışmaları ve el sanatları eğitiminin yanı sıra bir çok etkinlik gerçekleştirildi. 

Yazının ilk bölümünde de değindiğim gibi, heyecanlandıran ve umut veren projelerdi bunlar başta.

OPET Dara’ya geldi, tuvaletleri yaptı. Hemen tuvaletlerin oldukça yakınında, yani kaya mezarlarının bulunduğu, gezilerin ana durağı olan bölgede el sanatları eğitimleri için de bir Kültür Merkezi binası dikti.

Sonra?

Bugün o bina okul oldu. Belki de daha iyi oldu.

Tuvaletler aynen duruyor. Hemen yanındaki kafeterya orayı kullanıyor ve temiz tutmak için ellerinden geleni de yapıyorlar.

Ama tüm bunlar bu projenin başarılı olduğunu göstermiyor malesef. Tam tersine.

Dara zaten su sıkıntısı çeken bir köydür. Tam Suriye sınırında bulunur. Su kuyularındaki su seviyesi her sene biraz daha derine iner. Her zaman köyün su depolarının dolu olduğunun kontrol edilmesi gerekir. Sular kesildiği zaman tuvaletlerde de sıkıntı yaşanıyor haliyle.

Son gittiğimde kafeteryanın işletmecisiyle konuştum. Tuvaletlerle ilgili yakındığı bir durum vardı. Tuvaletler iyi, hoş ama OPET’in kendi adamları tarafından ve belli bir planla yapılmış. Doğrusu da budur. Ama en ufak bir sorun olduğunda bu tuvaletlerde en ufak bir şey yapılamıyor diyor haliyle İsa Bilen. Ustalar “biz bu tuvalete müdahale edersek kırılabilir ya da başka sorun çıkabilir, planını görmemiz lazım” dedikleri için, OPET’i arayıp ya planları göndermelerini ya da bir usta yollamalarını istemişler.

El sanatları eğitimi meselesine gelince. Eğer böyle bir sosyal soumluluk projesi yapıyorsan, oraya gidip “Al sana bina, Olgunlaşma’dan da hoca getirirsiniz olur biter” tarzı bir tavırla başı boş bırakıp, yalnızlığa ve çaresizliğe mahkum edip gidemezsin oradan.

Bu insanlar bu işleri biliyor ve yapabiliyor olsalardı zaten senin böyle bir projeye soyunman gerekmezdi. Zaten yapıyor olurlardı. Kimse köyden kalkıp da Mardin Olgunlaşma Enstitüsü’nden el sanatları eğitmeni getirelim diye girişimde bulunmaz. Bulunmaya kalksa da ciddiye alan çıkar mı bilemiyorum.

Böyle bir sosyal sorumluluk projesinde iyi niyet sonsuz boyuttadır, biliyorum. Kadınların el emeği göz nuru işleri para etsin, onlara kazanç sağlasın, ören yerini gezenler çay, kahve içsin, tuvalete gitsin ve bu eserleri de satın alsınlar diye düşünür bu projeye imza atanlar. Ama şunu da unutmamak lazım ki, böyle bir işe girişenler de birkaç sene ve belli bir miktar ödenek ayıracaklar bu iş için.

Kalın biraz burada (ya da bu işi yapabilecek kişileri koyun başına), sağlayın parasını (ya da buna sponsorluk yapabilecek mercileri çıkartın), getirin eğitmenleri, görün sonuçları. Geçsin birkaç zaman, işler otursun. Ondan sonra deyin ki, “Tamam sen artık oldun, kendi başının çaresine bakar ve burayı çekip çevirirsin.”

Dara böyle bir yalnızlığa itilmiş durumda. Köyün tek geliri turizm ve tarım. Turizm öne çıkmak zorunda. Zorlu bir bölge Dara’nın olduğu bölge. Ana yoldan oldukça uzakta. Lise için Mardin’e gitmek zorunda çocuklar. O köyde insanların durması, yaşaması için, geçinmeleri için biraz motivasyona ihtiyaçları var.

OPET projesi beni bu bağlamda oldukça umutlandırmıştı ama beklenen olmadı.

Bir şeyler verilince alan ve çok iyi niyetli bir halkı var Dara’nın. Sorunlar tabii ki bir tek bununla sınırlı değil. Ama keşke şu OPET projesine yeniden el atılsa ve bir şeyler yapılsa.

Dara, ziyarete gidenlerin orada geçirdikleri kısacık zaman diliminde anlaşılamayacak kadar önemli bir yer. Hak ettiği her şeye kavuşması için umarım biraz üzerine eğiliriz hep birlikte.

(6 Kasım 2013 tarihli yazımdır)